ارتباط سندرم پای بی‌قرار و بیماری ام‌اس / نشانه‌ها و درمان‌های یک اختلال عصبی پنهان
این مشکل معمولاً در شب‌ها تشدید شده و می‌تواند خواب را مختل کند. علل آن از کمبود آهن تا عوامل ژنتیکی متغیر است و درمان‌هایی شامل تغییر سبک زندگی، داروها و مکمل‌ها دارد.
علائم سندرم پای بی‌قرار
سندرم پای بی‌قرار یا RLS یک اختلال حرکتی است که با علائم ناخوشایند در پا بروز می‌کند. نشانه‌های این سندرم شامل موارد زیر باشد:
- درد
- کشیدگی عضلانی
- خارش بدن
- حس راه رفتن حشره در زیر پوست
- مورمور شدن پا
- احساس شوک الکتریکی
علائم مذکور معمولاً در حالت استراحت به‌ویژه در طول شب ظاهر می‌شوند و با حرکت پا تسکین می‌یابند. این علائم باعث اختلال در خوابیدن یا حتی منجر به بی‌خوابی شبانه می‌شوند. در بیماران مبتلا به ام اس که دچار سندرم RLS نیز هستند علائمی مثل خستگی بیشتر به چشم می‌خورد چراکه بی‌خوابی ناشی از سندرم پای بی‌قرار باعث تشدید شدن ضعف و خستگی جسمانی می‌شود.
علت سندرم پای بی‌قرار
سندرم پای بی‌قرار با نقص در انتقال‌دهنده‌های عصبی و همچنین نقص در سیستم عصبی خودمختار در ارتباط است. بر اساس مستندات علمی، افراد مبتلا به ام‌اس که علائم شدیدتری دارند (به‌ویژه MS پیش‌رونده اولیه -PPMS) و ضایعات مغزی و نخاعی آن‌ها گسترده‌تر است بیشتر در معرض ابتلا به این سندرم هستند.
تشخیص سندرم پای بی‌قرار
سندرم پای بی‌قرار با معیارهای زیر تشخیص داده می‌شود:
- تمایل به حرکت‌دادن پا (معمولاً ناشی از احساسات ناخوشایندی است که در پا ظاهر می‌شوند)
- میل به حرکت‌دادن پا در هنگام استراحت شدیدتر است
- حرکت‌دادن پا باعث فروکش کردن احساسات ناخوشایند می‌شود
- نیاز به حرکت‌دادن پا در شب بسیار شدیدتر از روز است
اگرچه علائم بالا می‌تواند ناشی از سندرم پاهای بی‌قرار باشد، اما خود ام‌اس نیز گاهی علائمی شبیه به RLS ایجاد می‌کند که ممکن است با سندرم پای بی‌قرار اشتباه گرفته شود. علائم زیر ازجمله مواردی هستند که ممکن است با این سندرم اشتباه گرفته شوند.
اسپاسم اکستانسور
این اسپاسم زمانی اتفاق می‌افتد که بر اثر سفت شدن عضلات، فرد قادر نیست مفصل خود را خم کند. این حالت باعث می‌شود که پا به یک‌باره حرکت کند. اسپاسم عضلانی اکستانسور معمولاً روی عضلات چهار سر ران تأثیر می‌گذارد و باعث صاف شدن یک‌باره ساق پا می‌شود. بعضی از اسپاسم‌های اکستانسور می‌توانند به قدری ناگهانی و قوی باشند که فرد از روی صندلی یا تخت بیافتد. اسپاسم‌های اکستانسور حرکات غیرارادی هستند و با حرکت دادن پا متوقف نمی‌شوند.
پارستزیا
پارستزیا (Paresthesia)شامل علائم ناخوشایندی است که عمدتاً در پا ظاهر می‌شود. احساس بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا مورمور پا از نشانه‌های آن هستند و با علائم RLS متفاوت است، به‌طوری‌که علائم آن با حرکت دادن پا فروکش نمی‌کنند و همچنین علائم هم در طول روز و هم شب در طول شب پدیدار می‌شوند. پزشکان قادرند تفاوت‌های ظریف در انواع اسپاسم‌ها و اختلالات حرکتی را تشخیص دهند. ارائه شرح کامل علائم به پزشک، در تشخیص دقیق‌تر بیماری مؤثر است.
علائم و نشانه‌هایی که ناشی از ام‌اس هستند
- اسپاسم به‌صورت غیرارادی رخ می‌دهد
- علائم ناخوشایند و گرفتگی عضلات با حرکت‌دادن پا بهبود نمی‌یابند
- علائم عضلانی هم در روز و هم شب ظاهر می‌شوند
نشانه‌هایی که ناشی از سندرم پای بی‌قرار هستند
- حرکت پا ناشی از یک الزام و نیاز است
- علائم به‌طورمعمول در شب تشدید می‌شود
- علائم با حرکت کردن کاهش می‌یابند
درمان سندرم پای بی‌قرار
بسیاری از افراد به دنبال درمان این اختلال نیستند زیرا گمان می‌کنند مشکل آن‌ها جدی تلقی نمی‌شود. اما این سندرم بر روی خواب و کیفیت شما تاثیر زیادی دارد. اگر علائم خاصی دارید به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز درمان مناسب برای شما تجویز شود. بسته به شدت علائم و دفعات تکرار، از روش‌های زیر برای درمان سندروم پای بی‌قرار استفاده می‌شود:
- انجام تمرینات محرک ذهنی مانند حل جدول کلمات
- اجتناب از عوامل تشدیدکننده مثل بعضی از داروها
- انجام ورزش به‌صورت منظم
- کاهش مصرف کافئین
- انجام فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، خیساندن و ماساژ پا
- مصرف داروی نورونتین (گاباپنتین) برای درمان دردهای عصبی (با دستور پزشک)
- بنزودیازپین‌ها یا آگونیست‌های بنزودیازپین مانند والیوم (دیازپام) و کلونوپین (کلونازپام) نیز از داروهای پرکاربرد برای درمان این سندرم هستند که البته ممکن است تا حدودی باعث تشدید خستگی شوند (با دستور پزشک)
- داروهایی مانند روپینیرول و پرامی‌پکسول که میزان دوپامین مغز را افزایش می‌دهند (با دستور پزشک)
توجه داشته باشید که این مطلب، جایگزین نظرات و توصیه‌های تخصصی پزشکان نیست و هرگز از این مطلب به‌عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده نکنید.
