تاریخ ماه رمضان ۱۴۰۳
ماه رمضان یکی از مقدس‌ترین ماه‌های سال برای همه‌ی مسلمانان در سراسر جهان به شمار می‌رود. در ماه رمضان، مسلمانان نزول قرآن را گرامی می‌دارند و در ساعات مانده به طلوع خورشید، سحری میل می‌کنند تا روزه بگیرند. روزه گرفتن سبب می‌شود که آن‌ها به خدا نزدیک‌تر شوند و خویشتن‌داری، شکرگزاری و شفقت نسبت به افراد کم بضاعت جامعه را در خود پرورش دهند. ماه رمضان ۱۴۰۳ که با عید نوروز مصادف شده نیز فرصتی برای نوسازی روح و روان است. در این مطلب، به این مناسبت در تقویم ۱۴۰۳ می‌پردازیم.
تاریخ ماه رمضان ۱۴۰۳
ماه رمضان ۱۴۰۳ از روز یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ شروع می‌شود. این ماه در ۱۰ فروردین ۱۴۰۴ به پایان خواهد رسید و پیش‌بینی می‌شود که عید سعید فطر امسال با دوشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۴ مصادف باشد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که ماه رمضان ۱۴۰۳ دارای ۲۹ روز باشد و حلول ماه عید فطر در یکشنبه ۱۰ فروردین اعلام شود. البته، این احتمال نیز وجود دارد که ماه رمضان امسال ۳۰ روز داشته باشد و ۱۲ فروردین عید فطر ایرانیان شود.
تقویم ماه رمضان ۱۴۰۳ – ۱۴۰۴
ماه رمضان ۱۴۰۳ – ۱۴۰۴ در اواسط اسفند ماه ۱۴۰۳ یعنی ۱۲ اسفند شروع خواهد شد اما مناسبت‌های مهم این ماه در روزهای سال تقویم شمسی چه روزهایی خواهند بود؟امسال همان‌طور که می‌دانید در تقویم شمسی سال کبیسه است یعنی اسفند ماه ۳۰ روز دارد. روز آخر یا پنجشنبه ۳۰ اسفند نیز با سالروز ضربت خوردن حضرت علی (ع) یعنی ۱۹ رمضان مصادف خواهد شد. روز شنبه ۲ فروردین ۱۴۰۴ نیز مصادف با ۲۱ رمضان سالروز شهارت حضرت علی (ع) خواهد بود.بر اساس روایات شیعه، شب‌های قدر شب‌های ۱۹، ۲۱ و ۲۳ رمضان هستند. این شب‌ها نیز از نظر روزه‌داران مسلمان اهمیت فراوانی دارند اما شب‌های قدر رمضان ۱۴۰۳ – ۱۴۰۴ چه شب‌هایی خواهند بود؟امسال همان‌طور که اشاره شد، اولین شب قدر یعنی شب ۱۹ رمضان مصادف با شب ۳۰ اسفند خواهد بود. شب‌های ۲۱ و ۲۳ رمضان ۱۴۰۳ – ۱۴۰۴ نیز به ترتیب مصادف با شب‌های ۱ فروردین و ۳ فروردین ۱۴۰۴ خواهند بود. عید فطر نیز همان‌طور که اشاره کردیم، احتمالاً مصادف با دوشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۴ خواهد بود.
شروع ماه رمضان ۱۴۰۳
شروع ماه رمضان هر سال به حلول ماه رمضان بستگی دارد و ممکن است در کشورهای مختلف با یکی دو روز اختلاف باشد. بااین‌حال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که امسال ماه رمضان در ایران در روز روز یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ شروع شود.
پایان ماه رمضان ۱۴۰۳ چه روزی است؟
پایان یافتن ماه رمضان نیز هر سال با مشاهده هلال ماه شوال رسمی می‌شود. بنابراین، نمی‌توان در مورد پایان این ماه نظر رسمی داد. بااین‌حال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که ماه رمضان ۱۴۰۳ یک ماه ۲۹ روزه باشد. به نظر کارشناسان، امسال هلال ماه شوال در شب ۱۰ فروردین مشاهده شود و ۱۱ فروردین ماه ۱۴۰۴ روز عید فطر باشد.
ماه رمضان ۱۴۰۳ به میلادی
در تقویم میلادی نیز می‌توان ماه رمضان را بررسی کرد اما رمضان ۱۴۰۳ – ۱۴۰۴ با کدام روز و ماه میلادی مصادف خواهد بود؟
رمضان امسال در تقویم میلادی با ماه‌های مارس مصادف خواهد شد. اولین روز از ماه رمضان ۱۴۰۳ با ۲ مارس ۲۰۲۵ مصادف می‌شود. روز عید فطر نیز ۳۱ ماه مارس خواهد بود. همچنین، پیش‌بینی می‌شود که شب‌های قدر امسال در تقویم میلادی شب‌های ۱۹، ۲۱ و ۲۳ مارس باشد.
اعمال ماه رمضان
رمضان در زبان عربی از واژه «رمض» به معنای گرمای شدید و سوزان گرفته شده است. طبق روایات اسلامی و شیعیان، این ماه به این دلیل رمضان نامیده می‌شود که در آن گناهان ذوب می‌شوند و از بین می‌روند. در ماه رمضان، مسلمانان به واسطه‌ی اعمال خاصی که انجام می‌دهند و روزه گرفتن از گناهان پاک خواهند شد اما منظور از این اعمال چیست؟
اولین عملی که در این ماه انجام می‌شود و همه با آن به خوبی آشنا هستند، روزه گرفتن است. روزه گرفتن علاوه بر تزکیه‌ی نفس موجب سلامت جسمی و روانی افراد می‌شود و می‌تواند بدن آن‌ها را پاک‌سازی کند.
عمل دیگری که در این ماه بسیار سفارش شده، تلاوت قرآن است. بسیاری از مسلمانان در این ماه قرآن را یک یا چند بار ختم می‌کنند چراکه طبق احادیث و روایات، ارزش تلاوت قرآن در این ماه (یا همان ماه نزول قرآن) چند برابر بیشتر از روزهای دیگر سال است.
علاوه‌براین، مسلمانان روزه‌دار در ماه رمضان، ادعیه مختلفی نظیر ادعیه مخصوص روزهای ماه رمضان، دعای افطار و سحر و ادعیه مخصوص شب قدر را می‌خوانند. نمازهای مخصوص ماه رمضان نیز از جمله اعمال این ماه هستند که هر یک آداب خاص خود را دارند.
دعاهای ویژه ماه رمضان
همان‌طور که اشاره کردیم، خواندن دعاهای ویژه‌ی ماه رمضان از جمله مهم‌ترین اعمال این ماه به شمار می‌رود. این دعاها به سه دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند که به این ترتیب هستند:
- دعاهای هر روز ماه رمضان: هر روز از این ماه دعای کوتاه مخصوص خود را دارد که خواندن آن‌ها در روایات شیعه بسیار سفارش شده است.
- دعاهای وقت سحر و افطار: در وقت سحر و افطار هر روز از ماه رمضان نیز سفارش شده که حتماً یکی از آن‌ها یعنی دعای مشهور ربنا با صدای استاد شجریان را شنیده‌اید. دعای ابوحمزه ثمالی که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود نیز یکی از ادعیه‌ی آشنای ماه رمضان برای ایرانیان به شمار می‌رود.
دانستنی‌های جالب در مورد ماه رمضان
- نماد ماه رمضان در کشورهای اسلامی جهان فانوس است. این نماد با مفهوم روشنایی این ماه و غلبه بر تاریکی‌ها هم‌خوانی دارد.
- ماه رمضان به عنوان ماهی شناخته می‌شود که در آن اولین آیه‌های قرآن به پیامبر اسلام وحی شدند.
- در ماه رمضان، همه‌ی مسلمانان باید روزه بگیرند اما افراد کهنسال، بیماران خاص، زنان باردار، مادران در دوران شیردهی، زنان در دوران عادت ماهانه و کسانی که در سفر هستند، از روزه گرفتن معاف خواهند بود.
- ماه رمضان مطابق با تقویم قمری محاسبه می‌شود. به همین علت، هر سال این ماه حدود ۱۱ روز زودتر از سال قبل آغاز می‌شود. بر این اساس، باید ۳۳ سال اسلامی بگذرد تا تقویم ماه رمضان دوباره به همان روزی که در تقویم میلادی و شمسی بوده بازگردد.
- برخی از کارشناسان تغذیه معتقدند که روزه گرفتن فواید جسمی بسیاری نیز دارد. به اعتقاد این کارشناسان، با روزه گرفتن می‌تواند مشکلات سلامتی نظیر دیابت و چاقی مفرط را کاهش داد.
- در بسیاری از کشورهای اسلامی، آمار تصادفات رانندگی در ماه رمضان افزایش می‌یابد. علت آن نیز عدم تمرکز ناشی از روزه گرفتن شهروندان ذکر شده است.
- رمضان در کشورهای اسلامی نامی پسرانه محسوب می‌شود و بسیاری از افراد فرزندان خود را رمضان می‌نامند.
- هر سال در کاخ سفید آمریکا ضیافت افطاری به مناسبت شروع ماه رمضان برگزار می‌شود. با وجود این، دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ این سنت ۲۰ ساله را شکست و برای اولین بار پس از ۲۰ سال این مراسم را برگزار نکرد.
سنت‌های خاص مسلمانان در ماه رمضان
مسلمانان از شروع ماه مبارک رمضان به عنوان مقدس‌ترین ماه سال در فرهنگ اسلامی استقبال می‌کنند. ماه رمضان که در سراسر جهان به عنوان ماه روزه و نیایش در نظر گرفته می‌شود، قرنها است که با مجموعه‌ای از سنت‌های منحصر به فرد که نشان‌دهنده‌ی روحیه‌ی همبستگی بین مردم در جهان اسلام است، مشخص می‌شود. در ادامه، با برخی از مشهورترین این سنت‌ها آشنا می‌شوید.
شلیک توپ‌های افطاری
در کشورهای اسلامی شروع ماه رمضان با استقبال بی‌نظیر مسلمانان همراه می‌شود. در برخی از این کشورها، توپ‌های قدیمی در زمان افطار شلیک می‌شوند که به توپ‌های افطاری شهرت دارند. برخی معتقدند که منشأ این آیین ماه رمضان به شهر قاهره در مصر می‌رسد. برخی گزارش‌های تاریخی حاکی از این هستند که یکی از فرمانروایان سلسله‌ی ممالیک در قرن پانزدهم، توپی که هدیه گرفته بود را در غروب آفتاب یکی از روزهای ماه رمضان شلیک کرد. ساکنان قاهره نیز تصور کردند که این شلیک توپ در وقت افطار عمدی بوده و سلطان مذکور به این وسیله قصد اعلام زمان افطار را داشته است.
پس از آن، این سلطان با مشاهده‌ی واکنش و استقبال مردم، دستور داد تا هر روز از ماه رمضان در وقت افطار یک گلوله‌ی توپ شلیک شود. این سنت ابتدا به شام و سپس، در پایان قرن نوزدهم میلادی به منطقه‌ی بغداد و خاورمیانه گسترش یافت.
زنگ بیدارباش سحرهای ماه رمضان
پیش از اینکه ساعت‌های زنگ‌دار اختراع شوند، در کشورهای اسلامی افرادی مسئول به صدا در آوردن زنگ بیدارباش در وقت سحرهای رمضان بودند. این سنت در برخی از کشورها هنوز هم پابرجا است و افرادی با نام مسحراتی وظیفه دارند تا فلوت بنوازند یا طبل بزنند و در خیابان‌ها راه بروند. این سر و صداها مسلمانان را برای خوردن سحری بیدار می‌کند.
اولین مسحراتی در کشورهای اسلامی عنبسه بن اسحاق فرماندار قرن هفتم میلادی در مصر بود. او در حالی که در سحرهای ماه رمضان در خیابان‌های قاهره قدم می‌زد، فریاد می‌کشید که بندگان خدا سحری بخورید که سحری ماه رمضان برکت دارد.
با گذشت زمان، این حرفه با نام‌ها و آهنگ‌های مختلف به کشورهای دیگر جهان اسلام نیز راه یافت. در مراکش، یک نفر در شیپور می‌دمید تا مردم را بیدار کند. در یمن، مسحراتی در هر محله خانه به در می‌زدند. در شام، این نقش به قدری محبوب بود که هر محله مسحراتی مخصوص به خود را داشت که در خیابان‌ها پرسه می‌زد، طبل می‌زد و ساکنان را صدا می‌کرد که بیدار شوید، بخوابید، خدایی جز الله همیشگی نیست.
روشن کردن چراغ و فانوس در کوچه‌ها و خیابان‌ها
همان‌طور که اشاره کردیم، فانوس نماد ماه رمضان در کشورهای اسلامی است. به همین علت، در این کشورها کوچه‌ها و خیابان‌ها را چراغانی می‌کنند و از نمادهای اسلیمی برای تزئینات استفاده می‌شود. با تغییر اساسی زندگی روزمره و پرهیز مسلمانان از غذا و نوشیدنی از سحر تا غروب آفتاب، شب‌های رمضان یک زندگی شبانه پیدا می‌کند. چراغ‌ها و فانوس‌ها نیز مسیر عابران و جشن‌های این ماه را روشن می‌کنند.
هر کشوری سبک خاص خود را برای دکوراسیون ماه رمضان دارد. خیابان‌های قاهره با پارچه‌های رنگارنگ، چراغ‌ها و فانوس‌ها تزئین می‌شود. در شمال آفریقا نیز طرح‌های عربی غالب است. در کشورهای خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس، چراغ‌های رنگی و زیورآلات به شکل ستاره‌های هشت پر و هلال ماه از سقف مراکز خرید و تیر چراغ‌های برق آویزان می‌شوند. با اینکه ماه رمضان هیچ رنگ رسمی ندارد، سبز، زرد، بنفش و فیروزه‌ای، رنگ‌هایی که نشان‌دهنده‌ی آرامش و معنویت هستند، در دکوراسیون این ماه کشورهای اسلامی رواج دارند.
برگزاری ضیافت‌های افطار
ضیافت‌های جمعی که در بیشتر کشورهای اسلامی برگزار می‌شوند، می‌توانند به بهترین وجه نشان‌دهنده‌ی برادری در اسلام و ماه رمضان باشند. شفقت و همدلی با کسانی که زندگی فقیرانه‌ای دارند، اصلی کلیدی و یکی از فلسفه‌های روزه‌داری به شمار می‌رود.
در مصر، ضیافت‌های افطاری خیریه در محله‌های مسکونی برگزار می‌شود. در این مراسم‌ها همه مردم دست به دست یکدیگر می‌دهند تا غذا یا میزهای خوراکی را به اشتراک بگذارند. در عربستان سعودی نیز ضیافت‌های مجللی در صحن مسجدالحرام و مسجدالنبی برگزار می‌شوند. در امارات متحده عربی، میزهای خوراکی در حیاط مساجد و چادرهای رمضانی برپا می‌شوند. این مراسم‌ها به صورت خیریه هستند.
چیدن سفره‌های رنگارنگ
سفره‌های افطار و سحر ماه رمضان با غذاهای رنگارنگ و مجلل گره خورده‌ند. نام برخی از غذاهای افطاری ماه رمضان ممکن است در کشورهای مختلف مشابه باشد اما اغلب مواد اولیه‌ی متفاوتی دارند. در این ماه، خرما یکی از مهم‌ترین مواد غذایی سفره‌های سحر و افطار است زیرا حضرت محمد (ص) روزه خود را با خرما و آب افطار می‌کرد. این کار قرنها است که به یکی از اعمال محبوب مسلمانان جهان تبدیل شده است. خرما قند، پتاسیم، منیزیم و فیبر فراوانی دارد که می‌تواند بدن روزه‌داران را تقویت کند.
بیشتر غذاهای رنگارنگ ماه رمضان در کشورهای اسلامی خورشت یا خوراک هستند. این غذاها کالری بیشتری دارند و در طبخ آن‌ها از ادویه‌های کمتری استفاده می‌شود. ادویه‌های فراوان در غذاها ممکن است تشنگی را تشدید کند اما طبخ غذاها با کمترین ادویه به حفظ آب بدن روزه‌داران و سیر نگهداشتن آن‌ها در طول روز کمک می‌کند.
کلام آخر
ماه رمضان ۱۴۰۳ از روز یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ شروع می‌شود و در روز دوشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۴ به پایان خواهد رسید. این ماه اعمال مختلفی دارد و در کشورهای اسلامی با آداب و رسوم مختلفی زنده نگه داشته می‌شود. داشتن تغذیه‌ی سالم در این ماه به افزایش فواید روزه‌داری کمک خواهد کرد.
